Petrol, günümüzde geliştirilen yeşil enerji kaynaklarına rağmen, dünyada yüzde 33’lük payı ile en fazla tüketilen ve kullanılan enerji kaynağıdır. Her ne kadar alternatif kaynakların enerji tüketimindeki payı artıyor olsa da; ulaştırma sektöründeki kullanım oranı dikkate alındığında, ham petrolün önümüzdeki yıllarda da en fazla tüketilen enerji kaynağı olma özelliğini koruyacağı tahmin edilmektedir.
Dünya için bu kadar önemli olan petrolün küresel enerji tüketiminden aldığı yüksek pay sebebiyle, petrol fiyatları, ülke ekonomilerini önemli ölçüde etkilemektedir. Petrol fiyatlarının ülke ekonomilerine doğrudan etkisinin büyüklüğü, genel olarak ülkelerin petrole olan bağımlılığına ve petrol gelirlerinin ve dolayısı ile giderlerinin milli gelir içindeki payına bağlıdır. Petrol fiyatındaki değişmeler, net petrol ithal eden ülkelerde, fiyatlar genel seviyesi, ödemeler dengesi, istihdam, milli gelir gibi çeşitli makroekonomik büyüklükleri etkilemektedir. Petrol fiyatındaki değişmelerin net petrol ihraç eden ülke ekonomilerine en önemli etkisi ise, ihracattan kaynaklanan para gelirleri yolu ile doğrudan milli gelire olmaktadır.
Petrol fiyatlarını belirleyen faktörler
Petrol fiyatları üzerinde belirleyici faktörlerden, arz-talep dengesi daha çok uzun dönemde etkili olurken, diğer faktörler kısa dönemlerde etkili olmaktadır. Arz-talep dengesinin petrol piyasasında diğer piyasalardan daha farklı olarak işlemektedir. Bunun nedenleri arasında petrolün yenilenemeyen ve tükenen bir kaynak olması, dünyanın petrole olan bağımlılığının sürekli olarak artması ve OPEC‘in petrol fiyatları üzerindeki etkisi bulunmaktadır.
OPEC
Petrol ihraç eden ve bilinen dünya petrol rezervlerinin üçte ikisini ellerinde bulunduran 12 ülkenin oluşturduğu Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ya da kısaca OPEC, kurulduğu 1960 yılından beri petrol fiyatları üzerinde çok büyük bir etkisi bulunmaktadır. Morgan Stanley’in analisti Brad Hintz’in petrol piyasası hakkında dediği gibi fiyat ve üretim kararlarını alırken rakiplerinin birbirlerinin tepkilerini hesaba katmak zorunda olduğu, karşılıklı bağımlılık içinde olan az sayıda teşebbüsten oluşan oligopolistik bir yapıda olduğu için, OPEC petrol arzını ve fiyatını belirleyen en önemli aktördür.
Petrol fiyatlarındaki çok fazla değiştiği günümüzde, OPEC’in yaptığı kotaları düşürme ve yükseltme açıklamaları spot ve vadeli piyasalardaki petrol fiyatlamaları açısından çok önemlidir. Ayrıca, OPEC’in petroldeki yüksek üretim payının yanı sıra, yüksek rezervlere ve düşük üretim maliyetlerine sahip olması, fiyatları etkilemedeki etkisini giderek arttırmaktadır.
OPEC’in petrol fiyatlarında yarattığı dalgalanmaların getirdiği yatırım ve getiri fırsatlarından Forex piyasasında yararlanmak için sektörün öncü kurululuş GCM Forex’in internet sitesi gcmyatirim.com.tr/forex/ ‘u ziyaret edebilirsiniz.
GCM Forex’den ücretsiz deneme hesabı açmak için buraya tıklayın.
